Vegetable Farming : मित्रांनो आपल्या देशात भाजीपाला पिकांची (Vegetable Crops) मोठ्या प्रमाणात लागवड (Vegetable Farming) केली जाते. मुळा (Radish Crop) हे देखील एक प्रमुख भाजीपाला पीक आहे आणि याची आपल्या देशात मोठ्या प्रमाणात शेती (Farming) केली जाते.
मुळा ही कंदभाजी आहे. हे कच्चे सॅलड, भाज्या, हिरव्या भाज्या किंवा लोणचे बनवण्यासाठी वापरले जाते. आपल्या देशात मुळ्याची लागवड (Radish Farming) वर्षभर केली जाते. मुळा पीक फार लवकर परिपक्व होते.
गेल्या काही वर्षात मुळ्याची मागणी आणि किमतीत लक्षणीय वाढ झाली आहे. शेतकरी पूर्वी मुळालागवडीला तोट्याचा सौदा मानत. मात्र आता त्याची किंमतही इतर पिकांप्रमाणे बाजारात चांगली आहे. यातून शेतकऱ्यांना कमी वेळात अधिक नफा मिळू शकतो.
मुळा लागवडीसाठी आवश्यक हवामान
मुळा लागवडीसाठी थंड हवामान आवश्यक आहे. पण काही खास जाती वर्षभर लावता येतात. 10 ते 15 सेंटीग्रेड तापमान मुळा पिकासाठी योग्य आहे. तापमान जास्त असताना त्याचे पीक कडू आणि कडक होते.
त्यामुळे शेतकऱ्यांनी हिवाळ्यातच लागवड करण्याचा सल्ला दिला आहे. भारतात प्रामुख्याने पश्चिम बंगाल, बिहार, पंजाब, आसाम, हरियाणा, गुजरात, हिमाचल प्रदेश आणि उत्तर प्रदेशमध्ये याचे उत्पादन घेतले जाते. आपल्या राज्यातही मुळा लागवड मोठ्या प्रमाणात केली जाते.
मुळा लागवडीसाठी उपयुक्त माती
सुपीक वालुकामय चिकणमाती माती मुळासाठी चांगली मानली जाते. मुळ्याचे चांगले उत्पादन घेण्यासाठी सेंद्रिय चिकणमाती किंवा वालुकामय चिकणमाती वापरा. मातीचे pH मूल्य 6.5 ते 7.5 असते. त्यासाठी कृषी विज्ञान केंद्र किंवा इतर माती परीक्षण केंद्रातून माती परीक्षण करून घ्यावे.
शेतीची तयारी
सप्टेंबर ते नोव्हेंबर हा महिना मुळा लागवडीसाठी योग्य आहे. पाऊस संपल्यानंतर तुम्ही कधीही शेतीची तयारी करू शकता. प्रथम माती फिरवणार्‍या नांगराने नांगरणी करून आणि 2-3 नांगरणी यंत्र किंवा देशी नांगरणी करून शेतात नांगरणी करावी. नांगरणी करताना हेक्टरी 200 ते 250 क्विंटल कुजलेले शेण टाकावे.
पेरणी आणि बियाणे उपचार
मुळा लागवडीसाठी हेक्टरी किती बियाणे आवश्यक आहे आणि बियाणांवर प्रक्रिया कशी करावी असा प्रश्नही शेतकरी बांधवांना पडला असतो. तर आम्ही तुम्हाला सांगू इच्छितो की, 10 ते 12 किलो मुळा बियाणे प्रति हेक्टर पुरेसे आहे. एक किलो बियाण्यासाठी 2.5 ग्रॅम थायरमची बीजप्रक्रिया वापरता येते.
मुळा लागवड कधी?
सप्टेंबर-ऑक्टोबर हे महिने मुळा पेरणीसाठी सर्वात योग्य आहेत, परंतु काही प्रजाती वेगवेगळ्या वेळी पेरल्या जाऊ शकतात. उदाहरणार्थ पुसा हिमानीची पेरणी डिसेंबर ते फेब्रुवारी या कालावधीत केली जाते. पुसा चेतकी प्रजातीची पेरणी मार्च ते ऑगस्टच्या मध्यापर्यंत करता येते.
मुळा बेड किंवा सपाट वाफ्यात पेरला जातो. रेषेपासून रेषेपर्यंत किंवा गोटपासून गोटपर्यंतचे अंतर 45 ते 50 सें.मी. रोप ते रोप अंतर 5 ते 8 सेमी ठेवावे. पेरणी 3 ते 4 सेमी खोलीवर करावी.
मुळा काढणी
शेतकरी बांधवांनो, जेव्हा मुळ्याची मुळे काढणीसाठी शेतात खाण्यायोग्य होतात म्हणजेच पेरणीनंतर 45 ते 50 दिवसांनी मुळे सुरक्षितपणे काढून स्वच्छ करून नंतर बाजारात विकावीत. लवकर मुळ्याची लागवड करून शेतकऱ्यांना अधिक उत्पन्न मिळते.
याशिवाय, मुळा प्रक्रिया केल्यानंतर, तुम्ही स्वतःचे कोशिंबीर आणि लोणचे बनवू शकता आणि ते बाजारात विकू शकता, ज्यामुळे तुम्हाला अधिक नफा मिळेल. सरतेशेवटी, शेतकरी मित्रांना सांगू इच्छितो की, त्यांनी मुळा लागवड अंतरपीक म्हणून केली पाहिजे, जेणेकरून त्यांना एका जमिनीवर दोन पिकांमधून उत्पन्न घेता येईल.
