Spinach Farming: भारतातील भाजी मार्केटमध्ये हिरव्या पालेभाज्यांना जास्त मागणी असते. हिरव्या पालेभाज्याना आपल्या देशात बारामही मागणी असते. हिरव्या पालेभाज्या केवळ पौष्टिकतेने समृद्ध नसतात, तर ते शेतकऱ्यांसाठी चांगल्या उत्पन्नाचे (Farmer Income) साधनही बनते.
आपल्या देशातील शेतकरी बांधव मोठ्या प्रमाणात भाजीपाला वर्गीय पिकांची शेती (Farming) करत असतात. हिरव्या पालेभाज्यांमध्ये पालकाला (Spinach) भारतात तसेच परदेशी बाजारपेठेत मोठी मागणी आहे.
पालकामध्ये जीवनसत्त्वे ए आणि सी तसेच प्रथिने, कॅल्शियम, फॉस्फरस, लोह आणि अँटीऑक्सिडंट्ससह असंख्य पोषक घटक असल्याने पालक भाजी म्हणून तसेच वृद्धत्वविरोधी औषधे बनवण्यासाठी वापरला जातो. शेतकऱ्यांना (Farmer) हवे असल्यास, जून-जुलैमध्ये ते पालकाच्या संरक्षित लागवडीमध्ये म्हणजे पॉलिहाऊसमध्ये (Polyhouse Farming) चांगले उत्पन्न घेऊ शकतात.
पालकाची लागवड (Spinach Cultivation) करून साधारणपणे 150-205 क्विंटल उत्पादन घेतले जाते, जे बाजारात 15-20 रुपये प्रतिकिलो दराने विकले जाते. त्याचप्रमाणे पालक पिकापासून चांगल्या उत्पादनासाठी चांगले उत्पन्न देणाऱ्या सुधारित वाणांची (Spinach Variety) लागवड करणे आवश्यक असते.
जेणेकरून शेतीतील जोखीम कमी करता येईल. उत्तर भारतात पालकाच्या देशी आणि संकरित जाती म्हणजे ऑल ग्रीन, पुसा हरित, पुसा ज्योती, पंजाब ग्रीन, अर्का अनुपका, बॅनर्जी जायंट आणि जॉबनर ग्रीन इ. लागवड केल्या जातात.
पालकच्या सुधारित जाती
पंजाब ग्रीन:- पालकाच्या चांगले उत्पादन देणार्‍या आणि लवकर परिपक्व होणाऱ्या जातींमध्ये पंजाब ग्रीन ही जात समाविष्ट आहे. ही पालकची जात लागवड केल्यानंतर 30-35 दिवसांनी काढणीसाठी तयार होते. एकदा लागवड केली की 120-140 क्विंटल उत्पादन शेतकऱ्यांना मिळू शकते. त्याच्या पानांचा रंग चमकदार हिरवा असतो आणि पाने अर्धी सरळ असतात.
पुसा ज्योती:- गडद रुंद आणि लांब पाने असलेली पुसा ज्योती पालक लवकर पक्व होणाऱ्या जातींमध्ये प्रसिद्ध आहे. लागवड केल्यानंतर 45 दिवसांनीच ही जात काढणीसाठी तयार होते. एकदा पेरणी केल्यानंतर 8-10 वेळा कापणी केल्यास चांगले उत्पादन मिळते. पालक म्हणून लवकर आणि उशिरा पेरलेल्या पुसा ज्योतीपासून हेक्टरी 150 ते 250 क्विंटल दराने उत्पादन मिळू शकते.
पंजाब सिलेक्शन:- जांभळ्या देठांसह पंजाब सिलेक्शन पालकाची पाने लांब आणि पातळ असतात, ज्याचा रंग हलका हिरवा किंवा पोपटी असतो. पण पोषण आणि उत्पन्नाच्या बाबतीत त्याचे नाव प्रथम घेतले जाते. एक हेक्टर जमिनीत पंजाब सिलेक्शनची लागवड केल्यास 115-120 क्विंटलपर्यंत उत्पादन मिळू शकते.
अर्का अनुपमा:- पालकाच्या सुधारित जातींमध्ये अर्का अनुपमा समाविष्ट आहे, जे पेरणीनंतर 40 दिवसांनी परिपक्व होते आणि काढणीसाठी तयार होते. गडद हिरवा रंग आणि रुंद पाने असलेली अर्का अनुपमा पालक पेरणीनंतर 125-130 क्विंटल प्रति हेक्टर दराने उत्पादन देते.
