Saffron Farming: मित्रांनो आपल्या सर्वांना माहित आहे की, जेव्हा केशरचा (Saffron) विचार आपल्या मनात येतो तेव्हा आपल्या मनात प्रथम स्थान येते ते पृथ्वीवरील स्वर्ग अर्थात (Kashmir) काश्मीरचे. मित्रांनो केसर प्रामुख्याने काश्मीर मध्ये मोठ्या प्रमाणात उत्पादित केला जातो.
येथे केशराची लागवड मोठ्या प्रमाणात होते. काश्मीरमधील बहुतांशी शेतकरी बांधवांचे (Farmer) सर्व अर्थकारण हे केसर या पिकावरच अवलंबून असते. काश्मीरमधील केशर देश-विदेशात पाठवले जाते. येथील शेतकऱ्यांसाठी केशराची लागवड हा एक फायदेशीर व्यवहार ठरत आहे, परंतु भारतात हवामानाच्या अनिश्चिततेचा (Climate Change) केशरावरही परिणाम होतो.
त्यामुळे अशा परिस्थितीत केशरची घरातील लागवड (Saffron Indoor Farming) हा एक चांगला पर्याय ठरू शकतो. आज काश्मीरमधील शेतकरी केशरच्या घरातील लागवडीचे तंत्र शिकत आहेत. त्यामुळे उत्पादन चांगले मिळत असून सर्वात मोठी बाब म्हणजे केशराचा दर्जाही सुधारला आहे. परिणामी, त्याचे दरही चांगले आहेत.
केशरच्या इनडोअर लागवडीचे काय फायदे आहेत
- या तंत्रात केशराची लागवड छोट्या खोलीत करता येते.
- यामुळे शेतकऱ्यांना दररोज शेतात पहारा देण्याची गरज नाही. त्यामुळे वेळ आणि श्रम दोन्ही वाचतात.
- या प्रकारच्या शेतीमध्ये वन्य प्राणी आणि कीटकांचा धोका नसतो.
- केशरच्या इनडोअर फार्मिंगचा आणखी एक मोठा फायदा म्हणजे त्याला सिंचनाची गरज नसते. फक्त केसरचे कार्म काढून बांबूच्या लोखंडापासून बनवलेल्या वाद्यात ठेवावे लागते.
- केशरच्या इनडोअर फार्मिंगचा आणखी एक फायदा म्हणजे केशर पिकाला हवामानापासून वाचवता येते.
केशराची इनडोअर फार्मिंग कशी करावी
केशरच्या अंतर्गत लागवडीसाठी गडद बंद खोलीची आवश्यकता असते. या खोलीत प्रकाश अजिबात पोहोचू नये. इनडोअर शेतीसाठी केशरचे काम सुमारे 3 महिने बंद अंधाऱ्या खोलीत ठेवले जाते. यानंतर केशर लागवडीसाठी तयार आहे. यासाठी 20 अंश तापमान आवश्यक आहे.
केशराच्या इनडोअर फार्मिंगमुळे ओळख निर्माण झाली
सुरुवातीला केशरची इनडोअर फार्मिंग काश्मीरमध्ये एक प्रयोग म्हणून सुरू करण्यात आली होती, पण त्यात यश आल्यानंतर हळूहळू इतर शेतकऱ्यांनी त्याचा अवलंब केला. ज्या शेतकऱ्यांकडे लागवडीयोग्य जमीन नाही त्यांच्यासाठी हे अत्यंत फायदेशीर आहे.
हे तंत्रज्ञान केवळ येथील शेतकऱ्यांसाठीच नाही तर भारतभरातील शेतकऱ्यांसाठी वरदान ठरू शकते. यामुळे केशराचे उत्पादन तर वाढेलच पण त्याचा दर्जाही वाढेल. केशरच्या इनडोअर फार्मिंगद्वारे आमचे शेतकरी बांधव कोणत्याही अडचणीशिवाय लाखोंचा नफा कमवू शकतील.
