Rose Flower Farming : आपल्या देशात गेल्या कित्येक वर्षांपासून फुलशेती (Floriculture) केली जात आहे. मात्र अलीकडे आपल्या देशात फुलांची मागणी वाढली आहे. हाती आलेल्या एका आकडेवारीनुसार आपल्या देशात 19 लाख मेट्रिक टनांहून अधिक फुलांचे उत्पादन होते.
ज्या पद्धतीने फुलांचे उत्पादन आपल्या देशात वाढत आहे अगदी त्याच पद्धतीने फुलांचा वापर देखील आपल्या देशात मोठा वाढत आहे. अशा परिस्थितीत जाणकार लोक शेतकरी बांधवांना (Farmer) फुलांची लागवड (Flower Farming) करण्याचा सल्ला देत आहेत. फुलांची मागणी दिवसेंदिवस वाढत असल्याने आता फुलशेती पारंपारिक शेतीपेक्षा (Farming) वरचढ ठरत आहे.
मित्रांनो गुलाब (Rose Crop) हे देखील असाच एक फुल पीक आहे. विशेष म्हणजे गुलाबाला इतर फुलांच्या तुलनेत अधिक मागणी आणि अधिक बाजारभाव मिळतो. अशा परिस्थितीत गुलाबाची शेती (Rose Farming) शेतकऱ्यांना निश्‍चितच चांगला पैसा कमवून देणारा आहे. मित्रांनो कदाचित हेच कारण आहे की गुलाब फुलाला फुलांचा राजा असे म्हणतात. मित्रांनो बाजारात गुलाबाच्या फुलांना इतर फुलांच्या तुलनेत जास्त मागणी असते.
मित्रांनो आम्ही आपल्या माहितीसाठी सांगू इच्छितो की, गुलाबाच्या फुलांचा उपयोग केवळ सजावट आणि सुगंधासाठीच होत नाही तर गुलाबपाणी, गुलाब अत्तर, गुलकंद आणि इतर अनेक औषधी पदार्थ बनवण्यासाठीही केला जातो. यामुळे या फुलाला बाजारात मोठी मागणी असते. गुलाबाची रोप एकदा लागवड केल्यानंतर 8-10 वर्षे फुले देते. त्याच्या प्रत्येक रोपातून, आपण एका वर्षात 2 किलो पर्यंत फुलांचे उत्पादन घेऊ शकता. गुलाब लागवडीतून शेतकरी भरपूर नफा मिळवू शकतात.
गुलाब लागवडीसाठी हवामान कसं असावं बर
जाणकार लोक सांगतात की, गुलाब ही समशीतोष्ण हवामानाची वनस्पती आहे. गुलाबाच्या फुल पिकाला खूप उष्ण हवामान आवश्यक नसते. हे पीक थंड हवामानात मोठ्या प्रमाणावर घेतले जाते. यासाठी 15 अंश सेंटीग्रेड ते 25 सेंटीग्रेड तापमान योग्य असते. भारतात सर्व राज्यांमध्ये या फुलाची लागवड करता येते. ग्रीनहाऊस आणि पॉली हाऊसमध्ये शेतकरी बांधव वर्षभर त्याची लागवड करू शकता.
गुलाब लागवडीसाठी जमीन कशी असावी बर
गुलाबाची लागवड सर्व प्रकारच्या जमिनीत करता येते. मात्र जमीन माती सुपीक आणि त्यात सेंद्रिय पदार्थांचे प्रमाण जास्त असणे आवश्यक आहे. जर तुम्ही ते वालुकामय चिकणमाती असलेल्या जमिनीत याची लागवड केली तर तुम्हाला खूप फायदा होईल. गुलाब फुलांची लागवड नेहमी पाण्याचा चांगला निचरा होणाऱ्या जमिनीतच करावी. पण लक्षात ठेवा की मातीचे pH मूल्य 6.5 ते 7.5 दरम्यान असावे. या pH मूल्याची शेतजमीन गुलाबाच्या फुलांसाठी चांगली मानली जाते.
गुलाबाची लागवडसाठी शेत तयार करणे
गुलाब लागवडीसाठी ऑक्टोबर आणि नोव्हेंबर हे महिने उत्तम मानले जातात. पण तुम्ही ऑक्टोबर ते फेब्रुवारी महिन्यातही त्याची लागवड करू शकता. त्याची लागवड उन्हाळी हंगामात सुरू करावी. कारण त्याच्या झाडांच्या चांगल्या विकासासाठी, 5-6 तास चांगला आणि तेजस्वी सूर्यप्रकाश आवश्यक आहे.
याशिवाय प्रखर सूर्यप्रकाशात किडे व अनेक रोग नष्ट होतात. शेतात लागवडीच्या पहिल्या 4 ते 6 आठवड्यात रोपवाटिकेत बिया पेरा. पेरणीसाठी 60 ते 90 सेमी खोल खड्डे किंवा बेड करावे. त्यानंतर खत भरून पाणी द्यावे. गुलाबाची रोपे लावण्यासाठी सर्वोत्तम वेळ सायंकाळची वेळ मानली जाते. झाडांमध्ये किमान 5 फूट अंतर असावे. जेणेकरून झाडे चांगली वाढू शकतील.
गुलाबाची काढणी केव्हा करावी बर
गुलाबाची लागवड ऑक्टोबरच्या पहिल्या आठवड्यातच केली जाते, जुन्या फांद्या कापल्या जातात, जेणेकरून झाडावर नवीन फांद्या येतात आणि चांगली फुले येतात. हे काम सुरू करण्यापूर्वी 8 ते 10 दिवस आधी शेतात पाणी देणे बंद करावे. जेणेकरून आतील फांद्या बाहेर येऊ शकतील. गुलाबाच्या फुलांची छाटणी नेहमी तिरपी करावी. जेणेकरून नवीन शाखा लवकर येऊ शकतल. काढणीनंतर ताबडतोब, फुल पाण्याने भरलेल्या बादलीत ठेवा, जेणेकरून ते लवकर कोमेजणार नाही.
गुलाब शेतीतून मिळणारी कमाई
गुलाबाच्या लागवडीमध्ये मशागतीपासून काढणीपर्यंत हेक्टरी दीड ते दोन लाख रुपये खर्च येतो. जर तुम्ही त्याचे योग्य व्यवस्थापन केले तर दुसऱ्या वर्षापासून हा खर्च खूपच कमी होतो. कमाईबद्दल बोलायचे तर, गुलाबाची शेती इतर फुलांपेक्षा जास्त कमाई देते. त्याची मागणीही इतर फुलांपेक्षा जास्त आहे. गुलाबपाणी किंवा परफ्यूम बनवणाऱ्या कंपन्यांना तुम्ही ते थेट विकू शकता. गुलाबाच्या लागवडीत शेतकऱ्यांना हेक्टरी 2.5 ते 5 लाख फुलांचे देठ मिळतात. याद्वारे तुम्ही प्रति हेक्टर 5 ते 6 लाख रुपये सहज कमवू शकता.
