Pig Farming : डुक्कर पालन (Pig Rearing) हा कमी खर्चाचा आणि जास्त नफा कमवून देणारा व्यवसाय (Agriculture Business) आहे. जर ते नीट चालवले तर त्याचे अनेक फायदे आहेत. पूर्वी लोक फक्त गाय, म्हैस, शेळीपालनावर जास्त भर देत असत. फक्त काही लोक डुक्कर (Pig) पाळत असत, पण आता तसे राहिले नाही. डुक्कर पालनातून मिळणारा नफा (Farming Income) पाहता अनेक शेतकरी आता या व्यवसायाकडे वळू लागले आहेत.
मेघालयातील तरुण शेतकरी अॅम्ब्रोसियस लपांग हा देखील अशा शेतकऱ्यांपैकी (Farmer) एक आहे ज्यांनी आपले उत्पन्न वाढवण्यासाठी डुक्कर पालन सुरू केले आणि आता ते त्यातून चांगला नफा कमावत आहेत. पाई अॅम्ब्रोसियस लपांग कसे यशस्वी झाले, आज आपण याविषयी जाणून घेणार आहोत.
प्रशिक्षणातून मिळाली मोठी मदत
एम्ब्रोसियस लपांग हा मेघालयातील 36 वर्षांचा तरुण शेतकरी आहे, त्याच्याकडे शेतीसाठी फक्त अर्धा एकर जमीन आहे आणि आपल्या कुटुंबाचा उदरनिर्वाह करण्यासाठी तो वांगी, भेंडी, कोबी, वाटाणा, गाजर, बटाटा, कांदा आणि काकडी यांसारखी बागायती पिके घेतो. मात्र यातून त्यांना पुरेसे उत्पन्न मिळाले नाही. त्यामुळे तो उत्पन्नाचे अन्य स्रोत शोधत होता.
त्यानंतर मेघालय कृषी आणि व्यवस्थापन विस्तार प्रशिक्षण संस्था, MAMETI यांच्या समन्वयाने कृषी तंत्रज्ञान व्यवस्थापन संस्था, ATMA, Nongpoh द्वारे 2 ते 7 फेब्रुवारी 2020 दरम्यान आयोजित प्रशिक्षण कार्यक्रमात त्यांनी भाग घेतला. ग्रामीण युवक, STRY च्या कौशल्य प्रशिक्षणाअंतर्गत याचे आयोजन करण्यात आले होते. ‘उत्पन्न निर्मितीसाठी पशुधन शेती’ हा कार्यक्रमाचा विषय होता. या कौशल्य-आधारित प्रशिक्षण कार्यक्रमात भाग घेतल्याने अॅम्ब्रोसियसला डुक्कर पालनासाठी आवश्यक ज्ञान आणि कौशल्ये आत्मसात करण्यात मदत झाली.
कार्यक्रमामुळे डुक्कर पालन करण्यास सुरवात झाली
साधारणपणे डुक्कर पालनाकडे लोकांची आवड कमी असते, परंतु प्रशिक्षण कार्यक्रमात लोकांना डुक्कर पालन हा एक फायदेशीर व्यवसाय वाटेल अशा पद्धतीने माहिती देण्यात आली. एम्ब्रोसियस लपांग यांच्यावरही याचा प्रभाव झाला. कार्यक्रमाने त्यांना डुकरांसाठी प्रभावी निवास व्यवस्था, अन्न व्यवस्थापन आणि पिलांच्या जन्मानंतरची काळजी इत्यादींबाबत योग्य माहिती दिली. त्याने डुकराच्या घराचा सिमेंटचा कोबा अशा प्रकारे बनवला की तो निसरडा होणार नाही.
शिवाय, फरशी तिरकी बनवली होती जेणेकरून पाणी बाहेर पडेल आणि फरशी कोरडी राहील. डुकरांची राहण्याची जागा स्वच्छ ठेवणे देखील खूप महत्वाचे आहे. याशिवाय त्यांनी डुकरांच्या शेडमध्ये भिंतही गुळगुळीत केली, जेणेकरून डुकरांनी पाठ भिंतीवर घासली तरी त्यांच्या त्वचेला दुखापत होणार नाही.
छत बनवताना चांगल्या प्रतीचा GI शीट वापरण्यात आले जेणेकरून पाऊस आणि उष्णतेपासून डुकरांना पूर्णपणे सुरक्षित राहता येईल. अॅम्ब्रोसियस डुक्कर पालनातून वार्षिक 3.75 लाख रुपये कमावत आहेत. निश्चितच शेती व्यवसायात काळाच्या ओघात बदल केला तसेच शेतीला शेतीपूरक व्यवसायाची सांगड घातली तर लाखो रुपयांची कमाई केली जाऊ शकते.
