Organic Fertilizer : उत्पादन वाढीच्या अनुषंगाने शेतकरी बांधवांनी (Farmer) गेल्या अनेक दशकांपासून रासायनिक खतांचा (Chemical Fertilizer) अतिशय अंदाधुंद वापर सुरू केला आहे. यामुळे सुरुवातीच्या काळात शेतकरी बांधवांच्या उत्पादनात (Farmer Income) वाढ देखील झाली.
मात्र आता गेल्या अनेक वर्षांपासून रासायनिक खतांचा मारा वाढला असल्याने जमिनीची सुपीकता (Soil Fertility) कमी झाली आहे. परिणामी पिकांच्या उत्पादनात देखील मोठी घट झाली आहे. अशा परिस्थितीत देशातील शेतकरी बांधवांना सेंद्रिय शेतीसाठी (Organic Farming) प्रोत्साहित केले जात आहे.
विशेष म्हणजे रासायनिक खतांचा दुष्परिणाम आता शेतकरी बांधवांना देखील जाणवू लागला आहे. हेच कारण आहे की आता देशात सेंद्रिय शेतीकडे शेतकरी बांधव मोठ्या प्रमाणात वळत असल्याचे चित्र आहे. अशा परिस्थितीत आज आम्ही आपल्या शेतकरी वाचक मित्रांसाठी कडूलिंबापासून कशा पद्धतीने सेंद्रिय खत तयार केले जाऊ शकते आणि कशा पद्धतीने शेतकरी बांधवांचे उत्पादन वाढू शकते याविषयी बहुमूल्य माहिती घेऊन हजर झालो आहोत.
आम्ही तुम्हाला सांगू इच्छितो की, निंबोळीचा वापर कीटकनाशकचे तेल बनवण्‍यात केला जातो. निंबोळीपासून मिळणारा केक पावडर बनवून पिकांसाठी जैव खत म्हणून वापरता येतो. याच्या वापराने पिकांना पोषण तर मिळतेच शिवाय कीटक-रोगांपासून पिकांचे संरक्षण होते. कडूनिंब निंबोलीचे कोणतेही नुकसान नाही, परंतु शेतकऱ्यांना त्याचा वापर करण्याची योग्य पद्धत माहित असेल तर ते शेतीतून लाखोंचा नफा कमवू शकतात.
निंबोळी तेल
मित्रांनो एका रिपोर्ट्सनुसार, अनेक औषध कंपन्या निंबोलीच्या मदतीने कीटकनाशक तेल तयार करतात. सुमारे 1 टन निंबोलीच्या 8 ते 10 पट तेलाचे उत्पादन होऊ शकते. तेल काढल्यानंतर उरलेला केक पिकांचे उत्पादन वाढवण्यासाठी जैव खत किंवा पावडरच्या स्वरूपात वापरला जातो. अशा प्रकारे कडुलिंबाचा कोणताही भाग वाया जात नाही.
कडुलिंबाचे तेल कसे काढायचे बर
गावात अनेकदा कडुलिंबाच्या निंबोळ्या घरात, रस्त्यावर, अंगणात पडलेल्या असतात. शेतकऱ्यांना हवे असल्यास हे निंबोळी गोळा करून ते पिकांसाठी प्रभावी कीटकनाशके मोफत बनवू शकतात.
निंबोळी तेल काढण्यासाठी निंबोळी व्यवस्थित शिजवून वाळवली जाते. यानंतर, कडुलिंब पाण्यात पूर्णपणे काढून टाकला जातो आणि त्याची साल आणि देठ वेगळे केले जाते.
नंतर कडुलिंबाच्या बिया मशीनमध्ये टाकून तेल काढले जाते आणि त्याचा केक नंतर पावडरच्या स्वरूपात लहान केला जातो.
निंबोळी केक पावडर
आम्ही तुम्हाला सांगू इच्छितो की, कडुलिंबाची पेंड आणि त्याची पावडर सेंद्रिय खते आणि खतांचे गुणधर्म अनेक पटींनी वाढवतात. शेतकर्‍यांना हवे असल्यास ते कडुलिंबाची पावडर पाण्यात मिसळून शेतात वापरू शकतात.
त्याच वेळी, त्याचे तेल कीटकनाशक म्हणून देखील काम करते. संशोधनानुसार, निंबोळीमध्ये 16 पेक्षा जास्त पोषक तत्वे आढळतात, जी पिकांचे उत्पादन वाढवण्यासाठी खूप उपयुक्त आहेत.
पिकांपासून चांगले उत्पादन मिळविण्यासाठी, प्रति हेक्टर 5 क्विंटल निंबोळी किंवा निंबोळी पेंड शेतात वापरता येते, तर कीटकनाशक फवारणीसाठी फक्त 3 लिटर तेल पुरेसे असते.
