Mushroom Farming: शेतकरी मित्रांनो जर तुमचाही शेतीला (Farming) पूरक व्यवसाय सुरू करण्याचा विचार असेल किंवा घरबसल्या अतिरीक्त उत्पन्न (Farmer Income) मिळवण्यासाठी एखादा व्यवसाय सुरू करायचा असेल तर आजची ही बातमी विशेष तुमच्यासाठी.
शेतकरी मित्रांनो (Farmer) तुम्हाला जर अतिरिक्त उत्पन्न कमावण्यासाठी शेती पूरक व्यवसाय सुरू करायचा असेल तर आपण मशरूम शेती (Mushroom Cultivation) हा व्यवसाय सुरू करून अल्पकालावधीत चांगला बक्कळ पैसा कमवू शकता.
मशरूम (Mushroom) शेतीची सर्वात मोठी विशेषता म्हणजे यासाठी अतिशय कमी भांडवल लागते. यामुळे अल्पभूधारक शेतकरी तसेच गरीब शेतकरी देखील मशरूम शेतीच्या माध्यमातून चांगली कमाई करू शकणार आहेत.
तज्ञांच्या मते, मशरूम लागवडीसाठी मोठ्या जमिनीची आवश्यकता नसते. कमी गुंतवणूक आणि कमी जागेतही मशरूम शेती सुरू केली जाऊ शकते. हाती आलेल्या आकडेवारीनुसार, भारतात दरवर्षी सुमारे 1.44 लाख मेट्रिक टन मशरूमचे उत्पादन होते. मात्र असे असले तरी देशात मशरूमची मागणी वाढत आहे. यामुळे ही मागणी पूर्ण करण्यासाठी आगामी काळात आणखी मशरूम उत्पादित करण्याची गरज भासणार आहे.
मित्रांनो आम्ही आपल्या माहितीसाठी सांगू इच्छितो की, याच्या शेतीसाठी अशी जागा निवडावी लागते जिथे सूर्यप्रकाश पोहोचत नाही आणि तापमान 15 ते 22 अंश सेंटीग्रेड असते. अशी जागा मशरूम शेतीसाठी सर्वोत्तम मानली जाते. याच्या शेतीची सर्वात मोठी विशेषता म्हणजे याची शेती एका खोलीत देखील केली जाऊ शकते. किंवा त्यासाठी बांबूची रचना तयार करावी लागते. जर आपण जागेबद्दल बोललो तर प्रति चौरस मीटर 10 किलो मशरूम तयार केले जाऊ शकते. किमान 40×30 फूट जागेत तीन-तीन फूट रुंद रॅक बनवून मशरूमची लागवड करता येते.
अशा प्रकारे मशरूमचे उत्पादन घेतले जाते
मशरूम उत्पादन प्रक्रियेस सुमारे 45 दिवस लागतात. 45 दिवसांत तीनदा उत्पादन घेता येते. मशरूम उत्पादनासाठी, गहू, हरभरा, सोयाबीनसह इतर तृणधान्यांचा पेंढा आवश्यक असतो. या पेंढ्यापासून कंपोस्ट खत तयार केले जाते. एका महिन्यात कंपोस्ट तयार होते.
कंपोस्ट तयार झाल्यानंतर, मशरूमच्या बिया 6-8 इंच जाडीचा थर पसरवून लावल्या जातात, ज्याला स्पॉनिंग देखील म्हणतात. बिया कंपोस्टने झाकल्या जातात. सुमारे 40-50 दिवसांत, तुमचे मशरूम कापल्यानंतर ते विकण्यास योग्य होते. मशरूम लागवडीसाठी खूप काळजी घ्यावी लागते. त्याच्या लागवडीसाठी सर्वात महत्वाचे तापमान आहे. हे 15-22 अंश सेंटीग्रेड दरम्यान असावे असे सांगितले जाते. तापमान जास्त किंवा कमी झाल्यास पीक निकामी होण्याचा धोका असतो. आर्द्रता 80-90 टक्के असावी.
मशरूम शेतीसाठी किती खर्च येतो
50 हजार ते 1 लाख रुपयांपर्यंत मशरूमची लागवड सुरू करून चांगला नफा मिळवता येतो. आम्ही तुम्हाला सांगतो की, एक किलो मशरूम 25 ते 30 रुपयांमध्ये सहज पिकवता येते. त्याच वेळी, बाजारात चांगल्या प्रतीच्या मशरूमची किंमत सुमारे 250 ते 300 रुपये प्रति किलो आहे. अशा प्रकारे, त्यात दहापट नफा मिळतो.
प्रशिक्षणाचे फायदे
सर्व कृषी विद्यापीठे आणि कृषी संशोधन केंद्रांमध्ये मशरूम लागवडीचे प्रशिक्षण दिले जाते. जर तुम्ही त्याची मोठ्या प्रमाणावर लागवड करण्याचा विचार करत असाल, तर एकदा मशरूम शेतीच प्रशिक्षण घेणे चांगले राहील. प्रशिक्षणात मशरूम कसे वाढवायचे हे शिकवले जाईलच शिवाय त्याच्या विक्रीबद्दलही सांगितले जाईल.
