Medicinal Plant Farming: कमी खर्चात जास्त नफा मिळत असल्याने सर्पगंधाची लागवड (Sarpagandha Farming) शेतकऱ्यांमध्ये (Farmer) सध्या चांगलीच लोकप्रिय होत आहे. त्यातून अनेक प्रकारची औषधे तयार केली जातात. त्याची फुले, बिया आणि मुळे बाजारात चांगल्या दरात विकली जातात.
त्याची लागवड उष्ण व दमट हवामानात म्हणजे पावसाळ्यात करणे उत्तम मानले जाते. शेतीतील नवीन फायदेशीर आणि नगदी पिकांकडे (Cash Crop) शेतकरी झपाट्याने वळत आहेत. यातील बहुतांश पिके अशी आहेत की, ज्याची लागवड कमी वेळात करून शेतकऱ्याला चांगला नफा (Farmer Income) मिळत आहे. सर्पगंधा हे देखील असेच पीक आहे.
सर्पगंधा ही वनस्पती (Sarpagandha crop) औषधी गुणांच्या दृष्टीने अत्यंत समृद्ध मानली जाते. त्यातून अनेक प्रकारची औषधे तयार केली जातात. त्याची फुले, बिया आणि मुळे बाजारात चांगल्या दरात विकली जातात. त्यामुळेच शेतकऱ्यांमध्ये या पिकाची लोकप्रियता झपाट्याने वाढत आहे.
या जमिनीत केली जाते सर्पगंधा लागवड
सर्पगंधाच्या लागवडीसाठी 10 ते 38 अंश सेंटीग्रेड तापमान चांगले मानले जाते. वालुकामय चिकणमाती, चिकणमाती आणि भारी जमिनीत याची लागवड करता येते. मातीचा pH मूल्य 8.5 पेक्षा जास्त नसावे. आम्ही तुम्हाला सांगतो की ऑगस्ट महिन्यात प्रत्यारोपण करण्याचा सल्ला दिला जातो. त्याची लागवड बियाणे, मूळ, कलम या तीन पद्धतींनी केली जाते.
18 वर्षांनी उत्पादन सुरू होते
सर्पगंधाची वनस्पती 18 वर्षात उत्पन्न देऊ लागते. याच्या मदतीने तुम्ही सलग 4 वर्षे फुले आणि बिया मिळवू शकता. तथापि, तज्ञ सर्पगंधा वनस्पतीपासून 30 महिन्यांपर्यंत उत्पादन घेण्याची शिफारस करतात. त्यांचा असा विश्वास आहे की तीस महिन्यांनंतर, त्याच्या फुलांचा आणि बियांचा दर्जा कमी होतो.
इतका मिळतो नफा
तज्ज्ञांच्या मते, एक एकर लागवडीसाठी सर्पगंधाचे ३.२ ते ४ किलो बियाणे लागते. याच्या पिकातून 9 क्विंटल कोरडी मुळे मिळू शकतात. बाजारात ही मुळे सुमारे 150 रुपये किलोने विकली जातात, तर त्याच्या बिया 3 हजार रुपये किलोपर्यंत विकल्या जातात. मुळे विकूनच शेतकरी लाखोंचा नफा कमवू शकतो. याशिवाय फुले व बियाण्यांपासून मिळणारा नफा जोडला तर शेतकरी पूर्णपणे संपन्न होईल.
