Medicinal Plant Farming: भारतात औषधी वनस्पती आणि औषधी पिकांची शेती (Farming) प्राचीन काळापासून केली जात आहे. आयुर्वेदातही, वनौषधी जीवनरक्षक मानल्या जातात, ज्याचा उपयोग कर्करोगासारख्या गंभीर आजारावरही केला जाऊ शकतो.
नोनी हे देखील असेच एक चमत्कारी औषधी फळ आहे, ज्याला अनामिक संजीवनी असेही म्हणतात. कोरोना महामारीच्या काळात (Covid 19) नोनी आणि त्यापासून बनवलेल्या उत्पादनांना खूप मागणी होती, त्यामुळे आजच्या काळात नोनीची शेती (Noni Farming) करणे म्हणजे शेतकऱ्यांसाठी (Farmer) खुली तिजोरी मिळण्यासारखेचं आहे.
मात्र असे असले तरी या पिकाची लागवड भारतात फार कमी प्रमाणात केली जाते. अशा परिस्थितीत या पिकाची शेती शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर ठरणार असून शेतकऱ्यांच्या उत्पादनात (Farmer Income) भरीव वाढ होणार आहे.
किनारी भागात नोनी लागवडीचे फायदे
भारताच्या मैदानी प्रदेशात नोनी लागवड फारशी केली जात नाही. येथे नोनी वनस्पती आणि बियाणे शोधणे खूप कठीण आहे, परंतु काही शेतकरी तामिळनाडू, केरळ, ओरिसा आणि कर्नाटक सारख्या किनारी राज्यांमध्ये त्याची लागवड करत आहेत. इथल्या हवामानात आणि जमिनीत त्याच्या बिया सहज उगवतात आणि पिकाचे उत्पादनही जास्त मिळते.
नोनी प्लांट कसे तयार करावे
- नोनी बियाणे खूप टणक असतात, त्यामुळे पेरणीनंतर उगवण होण्यास 6 महिने लागतात.
- अशा परिस्थितीत, तज्ञ शिफारस करतात की त्याचे बियाणे सल्फ्यूरिक ऍसिडमध्ये 2 मिनिटे भिजवावे, जेणेकरून नोनी बियाण्यांचा वरचा थर सहजपणे तुटू शकेल.
- हे काम काळजीपूर्वक केले पाहिजे, कारण सल्फ्यूरिक ऍसिडसह त्वचा जाळण्याचा धोका देखील असतो.
- रोपवाटिकेत नोनी बिया टाकून रोपे तयार केली जातात.
- नोनी पिकापासून चांगले उत्पादन घेण्यासाठी त्याच्या रोपांची योग्य काळजी घेतली पाहिजे.
- शेणखत टाकून तयार केलेल्या शेताच्या किंवा बागेच्या सुपीक जमिनीत नोनी रोपे लावली जातात.
- चांगली काळजी आणि सिंचनानंतर पावसाळ्यापर्यंत भरपूर फळे मिळू शकतात.
- एकदा लागवड केल्यावर नोनी रोपाला वर्षभर फुले येतात. •एका झाडापासून दर महिन्याला 10 फळे काढता येतात.
नोनीची व्यावसायिक शेती
नोनी (मोरिंडा सिट्रीफोलिया) हे औषधी फळ तसेच नगदी पीक आहे, या पिकाची व्यावसायिक शेती अधिक फायदे देते. हर्बल उत्पादने बनवणाऱ्या कंपन्या आणि आयुर्वेदिक संस्था नोनी हातोहात खरेदी करतात. सोबतच शेतकरी त्याची लागवड करून त्यावर प्रक्रिया करून अधिक उत्पन्न मिळवू शकतात. विशेषतः नोनी ज्यूसला बाजारात खूप मागणी आहे.
नोनीचा 450 ते 500 मि.ली. रस 1500 रुपये दराने विकला जातो. सुरुवातीपासूनच याचे सेवन केल्याने कर्करोग, मधुमेह, वंध्यत्व, हाडांच्या समस्या आणि विविध प्रकारच्या संसर्गांशी लढण्यासाठी रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते. त्यात 150 हून अधिक पोषक घटक असल्याने मोठ-मोठी माणस औषधे सोडून नोनीचे सेवन करत आहेत.
