Lumpy skin disease: गेल्या काही दिवसांपासून भारतात लंपी स्किन आजारामुळे पशुधनाची (Animal) मोठी हानी होत आहे. भारतातील जवळपास 6 राज्यांमध्ये, जनावरांमध्ये लम्पी स्किन डिसीजचा संसर्ग मोठ्या प्रमाणात बघायला मिळत आहे. यामुळे या संबंधित राज्यांमध्ये पशुधन (animal husbandry) दगावत असल्याचे चित्र आहे.
या गंभीर आजारामुळे पशुधनाची परिस्थिती दयनीय झाली आहे. लंपी स्किन या घातक आजारामुळे गुजरात आणि राजस्थानसह अनेक राज्यांमध्ये गायी आणि म्हशींच्या मृत्यूची संख्या वाढत आहे. हा रोग परजीवींच्या माध्यमातून असुरक्षित जनावरांमध्ये पसरत आहे. विशेषतः दुभत्या जनावरांवर याचा खूप वाईट परिणाम होत आहे, याच्या प्रतिबंधासाठी शेळी पॉक्स लस दिली जात आहे.
लंपी त्वचेच्या संसर्गाची पहिली स्वदेशी लस भारतात विकसित झाली असली, तरी जनावरांपर्यंत पोहोचण्यासाठी तिला उशीर होणार आहे. यामुळे तोवर पशुपालक (Livestock farmer) शेतकरी बांधवांनी (Farmer) त्यांच्या पशुधनाची योग्य काळजी घेणे अत्यंत आवश्यक आहे. आपल्या महाराष्ट्रात (Maharashtra Lumpy Skin) लंपी स्किन डिसिजचा एवढा प्रादुर्भाव बघायला मिळत नाहीये, मात्र काही ठिकाणी लंपी स्किन डिसिज आढळून येत आहे.
लंपी संसर्गाचा पारंपारिक उपचार माहिती करून घ्या बरं…!
अगदी जुन्या काळी जेव्हा विज्ञान आणि लस नव्हते तेव्हा आयुर्वेदिक उपचारांनीच प्राणी आणि मानवांवर उपचार केले जात असतं. त्याच धर्तीवर, प्राणी तज्ञ मोठ्या प्रमाणात लंपी संसर्गावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी स्थानिक उपाय सुचवतात, जेणेकरून लस देईपर्यंत प्राण्यांना एक मजबूत संरक्षण कवच मिळू शकेल.
या प्रकरणात, नॅशनल डेअरी रिसर्च इन्स्टिट्यूटने ढेकूळ त्वचा रोग टाळण्यासाठी काही पारंपारिक उपचार पद्धतींबद्दल देखील माहिती दिली आहे, ज्यामुळे प्राण्यांना मोठ्या प्रमाणात आराम मिळू शकतो. जनावरांना हे उपचार देण्यापूर्वी काही सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे, जेणेकरून लंपी विषाणू असलेल्या प्राण्यांपासून होणारा संसर्ग इतर निरोगी जनावरांमध्ये पसरू नये. यासाठी आजारी जनावरांसाठी स्वतंत्र राहण्याची व्यवस्था, अन्न, पाणी, स्वच्छता व्यवस्था करावी.
पशुखाद्यात हे देशी औषधी घाला बरं…!
जनावरांना या संसर्गापासून मुक्त होण्यासाठी, आयुर्वेदिक पूरक आहार देखील प्राण्यांच्या आहारात समाविष्ट केला जाऊ शकतो, ज्यासाठी 10 ग्रॅम सुपारीची पाने, 10 ग्रॅम काळी मिरी, 10 ग्रॅम मीठ आणि गूळ इत्यादींची आवश्यकता असेल.
सर्वप्रथम 10 सुपारीची पाने, 10 ग्रॅम काळी मिरी, 10 ग्रॅम मीठ आणि त्यात गूळ मिक्स करून घट्ट पेस्ट बनवा.
पहिल्या दिवशी, हे आयुर्वेदिक मिश्रण दर तीन तासांच्या दरम्यान प्राण्यांना मर्यादित प्रमाणात खायला द्यावे.
दुस-या दिवसापासून पुढील 15 दिवसांपर्यंत जनावरांना दररोज तीन डोस या दराने खायला द्यावे.
उत्तम परिणामांसाठी, जनावरांना या देशी मिश्रणाचा ताजा डोस द्यावा.
जखमेवर देसी मलम लावणार तर पशुधन होईल स्वस्थ…!
साहजिकच, जेव्हा जनावरांमध्ये लम्पी स्किन डिसीजचा संसर्ग पसरतो तेव्हा संपूर्ण शरीरात गुठळ्या होतात, त्यामुळे जनावरांमध्ये ताप आणि उष्णतेची समस्या वाढते. या समस्येवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी 1 मूठभर मेथीची पाने, 10 पाकळ्या लसूण, 1 मूठ कडुलिंबाची पाने, 1 मूठभर मेंदीची पाने, 500 मि.ली. 1 मूठभर तुळशीची पाने नारळ किंवा तिळाचे तेल आणि 20 ग्रॅम हळद घेऊन ठेवा.
सर्व पाने हळद घालून बारीक करून मिश्रण तयार करा आणि खोबरेल किंवा तिळाच्या तेलात उकळा.
हे मिश्रण थंड झाल्यावर गुरांना निथळून त्यांच्या जखमांवर लावावे.
जनावरांच्या जखमेत आणि गाठींमध्ये जंत दिसल्यास खोबरेल तेलात कापूर मिसळून लावल्यास फायदा होतो.
तुम्हाला हवे असल्यास कोथिंबीरची पाने बारीक करून जखमेवरही लावू शकता. या उपायांमुळे प्राण्यांमधील लम्पी स्किन डिसीजची समस्या बर्‍याच प्रमाणात कमी होते.
