Goat Farming Tips : भारतात अलीकडे शेळीपालन व्यवसाय (Goat Rearing) झपाट्याने वाढत आहे. शेती (Farming) पूरक व्यवसाय समजला जाणारा शेळी पालन व्यवसाय आता मुख्य व्यवसायाची जागा घेत आहे. पशुपालक शेतकरी बांधवांना (Farmer) शेळीपालन व्यवसायातून चांगली कमाई (Farmer Income) होत आहे.
खरं पाहता कमी खर्चात आणि कमी जागेत सुरू करता येणारे शेळीपालन आता शेतकरी बांधवांच्या पसंतीस खरे उतरत आहे. अशा परिस्थितीत आज आपण शेळीपालन व्यवसाय (Agriculture business) कोणत्या गोष्टींची काळजी घेतली पाहिजे याविषयी सविस्तर जाणून घेणार आहोत. चला तर मग मित्रांनो वेळ न दवडता जाणून घेऊया शेळीपालन व्यवसायात (Business) यशस्वी होण्यासाठी कोणत्या गोष्टींची काळजी घेतली पाहिजे.
स्थानिक वातावरणअनुसार जातीची निवड करा
शेळीपालकांनी स्थानिक वातावरणाचा विचार करून शेळीच्या जातीची निवड करावी, कारण जगात किमान 103 शेळ्यांच्या जाती आहेत. यापैकी 21 जाती भारतात आढळतात.
यापैकी प्रमुख आहेत –
बारबरी, जमुनापरी,
जाखराणा, बीटल,
ब्लॅक बंगाल, सिरोही,
कच्छी, मारवाडी, गड्डी,
उस्मानाबादी आणि सुरती.
देशातील विविध भागात या जातीच्या शेळ्या मोठ्या प्रमाणात आढळतात.
सर्व शेळ्यांपासून समान उत्पन्न मिळतं
सामान्यतः जी शेळी जास्त करडाना जन्म देते तिच्या करडाचे वजन कमी असते. तर कमी करडाना जन्म देणाऱ्या शेळ्यांच्या करडांचे वजन जास्त असते. अशा प्रकारे, सर्व शेळ्यांच्या प्रजातींचे एकूण उत्पन्न समान असते.
प्रजननासाठी सर्वोत्तम बोकड निवडणे
शेळीपालनांतर्गत जर सुधारित जातीचे करडे हवे असतील तर प्रजननासाठी वापरण्यात येणारे बोकड बाहेरून आणून स्थानिक शेळ्यांच्या संपर्कात आणावे.
पैदास करणाऱ्या बोकडची आई चांगल्या जातीची असावी
ब्रीडर बोकडच्या आईने जास्त दूध दिले पाहिजे आणि जास्त करडांना जन्म दिला पाहिजे, शिवाय, अशी शेळी शारीरिकदृष्ट्या विकसित, निरोगी आणि प्रगत जातीची असावी.
गर्भधारणा वेळेवर केली पाहिजे
शेळी माजावर आल्यानंतर किंवा लैंगिकदृष्ट्या सक्रिय झाल्यानंतर 12 तासांनी गर्भधारणा करावी. एप्रिल-मे आणि ऑक्टोबर-नोव्हेंबरमध्ये गर्भवती असताना, अनुकूल हवामानात करडाचा जन्म होतो.
हे प्रजनन टाळावे
शेळ्यांना इनब्रीडिंगपासून संरक्षित केले पाहिजे, म्हणजेच ज्या बोकडपासून शेळी गर्भधारणा झाली आहे, त्या शेळीच्या करड्याला त्याच बोकडने गाभण करू नये.
शेळीचा अधिवास/शेड अनुकूल असावे
शक्य असल्यास शेळीचे घर पूर्व ते पश्चिम दिशेला जास्त पसरलेले असावे, भिंतीची लांबी एक मीटर असावी व तिचा वरचा भाग जाळीचा असावा.
आवारातील खालची जागा खडबडीत चिकणमाती किंवा वालुकामय असावी
शेळ्यांच्या शेडची फरशी कच्ची म्हणजेच मातीची व वालुकामय असावी, तसेच जागा अतिक्रमणमुक्त ठेवण्यासाठी वेळोवेळी चुना शिंपडत राहावे.
शेळ्यांच्या स्वच्छतेची आणि त्यांच्या कुंपणाची विशेष काळजी घेतली तरच शेळीपालनात अधिक उत्पन्न मिळेल.
शेळ्या आणि करडे वेगळ्या आवारात ठेवा
शेळ्यानी करडाला जन्म दिल्याच्या आठवडाभरानंतर शेळीला आणि त्याच्या करडाना स्वतंत्र कुंटणखान्यात ठेवावे, करडाना फक्त दूध पाजण्यासाठी शेळीकडे आणावे.
