Agriculture News: भारत हा एक शेतीप्रधान देश (Agriculture Country) आहे. शेतीला (Farming) आपल्या अर्थव्यवस्थेचा कणा म्हणून देखील ओळखलं जात. जिथे शेतकरी (Farmer) कठोर परिश्रम करून फळे, फुले, भाजीपाला आणि धान्य पिकवतात.
यातून संपूर्ण भारताच्या गरजा पूर्ण होतात, पण हळूहळू शेतीचे स्वरूप बदलत आहे. शेतीतील धोकेही दिवसेंदिवस वाढत आहेत, त्यामुळे शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान होत आहे. मीडिया रिपोर्ट्सनुसार, खराब आणि निकृष्ट बियाण्यांच्या (Bogus Seed) वापरामुळे भारतातील शेतकऱ्यांचे अधिक नुकसान (Crop Damage) होते, त्यामुळे पिकावर कीड-रोग होण्याची शक्यता असते, तसेच उत्पादनाचा दर्जाही घसरतो.
अनेक शेतकरी अशिक्षित असल्याने बनावट बियाणे आणि ओरिजिनल यात फरक करू शकत नाहीत आणि परिणामी त्यांना नुकसान सहन करावे लागत आहे. या समस्येवर उपाय म्हणून, डिजिटल किसान मोबाइल अॅप लाँच (farming application) केले गेले आहे, जे ऑपरेट करून काही मिनिटांत अस्सल आणि बनावट बियाणे ओळखणार आहे.
डिजिटल किसान अॅप
डिजिटल किसान अॅपचे पूर्ण नाव डिजिटल किसान हरियाणा मोबाइल अॅप्लिकेशन आहे, जे शेतकऱ्यांना हवामान माहिती, यशोगाथा, कृषी तंत्र, तज्ञांचे मत, कृषी योजना आणि वास्तविक आणि निकृष्ट बियाणे प्रदान करते. हे अॅप शेतकऱ्यांना केवळ नित्य कामात मदत करत नाही, तर काही मिनिटांत बियाण्यांची माहिती देण्याचे वैशिष्ट्य अप्रतिम आहे, जे केवळ 1 मिनिटात बियाण्याची गुणवत्ता आणि उत्पन्नासह, उत्पादक कंपनीची पत्रिका उघडू शकते.
अशा प्रकारे खऱ्या आणि बनावट बियाण्यांची ओळख पटवण्याची प्रक्रिया
वास्तविक बियाणे उत्पादक कंपन्या बियाण्याच्या पॅकेटवर QR CODE टाकतात. हा क्यूआर कोड स्कॅन करून शेतकरी बियाण्याची गुणवत्ता तपासू शकतात. डिजिटल किसान, हरियाणा अॅप शेतकऱ्याला या कामात मदत करते.
या सुविधेसाठी, प्रथम Google Play Store वरून डिजिटल किसान, हरियाणा हे ऍप्लिकेशन डाउनलोड आणि स्थापित करा.
यानंतर, ‘क्वालिटी चेक’ या पर्यायावर क्लिक करून QR कोड निवडा.
डिजिटल किसान अॅपच्या स्कॅनरने बियाण्याच्या पॅकेटवर मुद्रित केलेला QR कोड स्कॅन करा, त्यानंतर स्क्रीनवर बियाण्याची गुणवत्ता तपशील उघडेल.
ज्या शेतकऱ्यांकडे स्मार्ट फोन नाही ते बियाणांची गुणवत्ता साध्या फोनद्वारेही तपासू शकतात.
यासाठी बियाण्याच्या पाकिटावर छापलेला बारकोड निर्दिष्ट क्रमांकावर एसएमएस पाठवून तपासता येईल.
पिकाचे बियाणे बनावट असल्याचे आढळून आल्यास बियाणे दुकानावर किंवा त्या बियाणाच्या विक्रेत्यावर व कंपनीवरही कारवाई होऊ शकते.
एवढेच नव्हे तर बियाणे उत्पादक कंपन्यांनी पाकिटावर बारकोड आणि स्कॅन कोड न टाकल्यासही त्यांना आवर घालता येईल.
हरियाणातील शेतकऱ्यांसाठी सुविधा
वास्तविक डिजिटल किसान हरियाणा अॅप राज्य सरकारच्या नेतृत्वाखाली विकसित आणि लॉन्च केले गेले आहे, ज्याचा उद्देश राज्यात बनावट बियाणांची विक्री आणि काळाबाजार रोखणे आहे. साहजिकच, हरियाणामध्ये सुमारे 6 लाख हेक्टरवर कापसाची लागवड केली जाते, ज्यासाठी बहुतेक शेतकरी संकरित बियाणे वापरतात.
पूर्वी बनावट बियाण्यांमुळे शेतकर्‍यांचे शेतीत नुकसान होत होते. ही समस्या लक्षात घेऊन हरियाणा कृषी विभागाने अनेक कठोर पावले उचलली आहेत. डिजिटल किसान हरियाणा अॅप देखील या विशेष पावलांचे परिणाम आहे, जे शेतकऱ्यांना आर्थिक संकटातून वाचवू शकते.
