Polyhouse Farming: पॉलीहाऊसमध्ये शेती म्हणजे काय? येथे जाणून घ्या पॉलीहाऊसमधील शेतीचे फायदे

Polyhouse Farming: पॉलीहाऊसमध्ये शेती म्हणजे काय? येथे जाणून घ्या पॉलीहाऊसमधील शेतीचे फायदे  ( Polyhouse Farming Advantages)गेल्या काही दशकांमध्ये भारतातील(Indian Farmer) शेतकऱ्यांनी नवीन शेती तंत्राकडे (Farming techniques) विशेष लक्ष देण्यास सुरुवात केली आहे. शेतीत नवनवीन तंत्रे वापरून शेतकरी स्वावलंबी होण्याच्या मार्गावर तर चालतच आहेत, पण प्रगत पद्धतींचा वापर करून ते दररोज उत्पन्नात वाढ नोंदवत आहेत. शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुप्पट करण्याच्या या तंत्रांपैकी एक म्हणजे पॉलिहाऊस शेती.

पॉलीहाऊसमधील शेती हे असे तंत्र आहे ज्यामध्ये शेतकरी हंगामी भाजीपाला तसेच ऑफ सिझनमध्ये भाजीपाला घेऊन चांगले उत्पादन मिळवू शकतात. एकात्मिक शेतीच्या या तंत्रामुळे शेतकऱ्यांना वर्षभर चांगले उत्पन्न मिळते.

ग्रामीण तरुणांसाठी पॉलीहाऊसमधील शेती हे रोजगाराचे साधन बनत आहे. यासोबतच गावातील तरुणांचे स्थलांतर कमी झाले असून, तरुण शेतकऱ्यांनाही शेतीत चांगली कामगिरी करून स्वावलंबी होण्यासाठी प्रोत्साहन मिळाले आहे.

पॉलिहाऊसमधील शेतीची संपूर्ण माहिती
पॉलीहाऊसमधील शेतीला सामान्य भाषेत ग्रीनहाऊसमध्ये शेती(Greenhouse farming) असेही म्हणतात. ही एक प्रकारची झाकलेली रचना आहे ज्यामध्ये भाज्यांपासून फुलांपर्यंत सर्व काही प्लास्टिकच्या छताखाली तयार केले जाऊ शकते.

पॉलीहाऊसची रचना स्टीलची असते जी प्लास्टिक शीटने किंवा हिरव्या जाळीने झाकलेली असते. एकदा बांधलेल्या पॉलीहाऊसची रचना तुमचे पीक 10 वर्षे कीटक आणि रोगांपासून दूर ठेवेलच, परंतु हवामानाच्या नाशांपासूनही त्याचे संरक्षण करेल. आता भारतीय शेतकरी कोणत्याही अटीशिवाय आणि अत्यंत कमी खर्चात हे अद्भूत तंत्रज्ञान स्वतःचे बनवू शकतात, ज्यामध्ये सरकार आर्थिक अनुदान देखील देते.

नफ्याचे तंत्र म्हणजे पॉलिहाऊसमध्ये शेती करणे
आम्‍ही तुम्‍हाला सांगूया की पॉलीहाऊस अर्थात संरक्षित संरचनेत भाजीपाला लागवडीचे फायदे मोजले जाणारे कमी आहेत.

ग्रीनहाऊस पद्धतीने शेती करण्याचा सर्वात मोठा फायदा म्हणजे तुम्ही हंगामी आणि ऑफ-सीझन भाज्या अगदी सहज पिकवू शकता.

पॉलीहाऊस शेती केल्याने पिकावर कीड व रोगांचा प्रादुर्भाव कमी होतो, तसेच रसायने व खतांची विशेष गरज नसते. शेणखत किंवा शेणखत यासारख्या कमी खर्चातच चांगले आणि दर्जेदार उत्पादन मिळू शकते.

पॉलिहाऊसमध्ये उगवलेले पीक हिवाळा, उष्णता, जोरदार वारा, मुसळधार पाऊस आणि गारपिटीच्या प्रभावापासून देखील संरक्षित आहे.

त्याचे उत्पादन युनिट स्थापन केल्याने कीटकनाशकांचा खर्च तर वाचेलच, पण पाण्याचा खर्चही खूप कमी होईल. त्यामुळे शेताच्या तुलनेत मानवी श्रमाचीही मोठी बचत होईल.

पॉलीहाऊसमध्ये शेती
पॉलीहाऊसमध्ये काय वाढवायचे?
सध्या बहुतांश शेतकरी पॉलिहाऊसमध्ये टोमॅटो, काकडी आणि शिमला मिरचीच्या लागवडीला अधिक महत्त्व देत असल्याने त्यांची मागणी वर्षभर बाजारात राहते. याशिवाय पॉलीहाऊसमध्ये पालेभाज्या, भोपळ्याच्या श्रेणीतील भाज्या, कोबी श्रेणीच्या भाज्या आणि टोमॅटो श्रेणीच्या भाज्यांची लागवड करूनही चांगला नफा मिळवता येतो. पॉलीहाऊसमध्ये शेतकरी ऑफ-सीझन भाज्यांसोबत झेंडू, जर्बर, क्रायसॅन्थेमम, ट्यूबरोज, कार्नेशन, गुलाब, अँथुरियम इत्यादी फुलांची लागवड करू शकतात. या संरक्षित संरचनेत लागवड केल्याने गुणवत्ता आणि उत्पादकता तर वाढेलच शिवाय याद्वारे खुल्या शेताच्या तुलनेत 5 ते 10 पट अधिक उत्पादन आणि उत्पन्न मिळू शकते.

पॉलिहाऊस शेती करताना या गोष्टींची विशेष काळजी घ्या
घटती होल्डिंग्स आणि जास्त नफा यामुळे पॉलीहाऊस शेती हा शेतकरी बांधवांसाठी उत्पन्नाचा उत्तम स्रोत आहे. अर्थात, संरक्षित शेतीमध्ये नफा आणि उत्पन्नाची टक्केवारी सामान्य शेती पद्धतीपेक्षा जास्त असते. परंतु संरक्षित शेती करणाऱ्या शेतकऱ्यांना काही गोष्टींची विशेष काळजी घ्यावी लागते. याबद्दल सविस्तर माहिती द्या.

हिवाळ्यात सुरक्षा रचनेचे शेडनेट दुपारी २ ते ३ तास ​​उघडावे. असे केल्याने ओलसरपणामुळे होणारे कीटक-रोग होण्याची शक्यता कमी होते आणि पिकाला सूर्यप्रकाशापासून पोषणही मिळते.

पॉलीहाऊसच्या रोपवाटिकेमध्ये ओलाव्यासोबत पोषण आवश्यक असते, त्यामुळे ठिबक सिंचनाद्वारे पाण्यात खताचे द्रावण तयार करून रोपवाटिकेत द्यावे, त्यामुळे ओलावा आणि पोषण या दोन्हीची कमतरता पूर्ण होईल.

पॉलीहाऊस किंवा हरितगृह फाटण्यापासून संरक्षण करण्यासाठी व्यवस्थापनाचे कामही केले पाहिजे, कारण खुल्या पिकात कीटक-रोग लवकर घरात प्रवेश करतात. फाटलेल्या भागांना शिलाई करा आणि पॉलीहाऊसची पॉली वेळोवेळी बदला.

पॉलीहाऊसचा दर्जा चांगला असणे अत्यंत आवश्यक आहे कारण स्वस्त आणि जुगाड साधनांमध्ये दुरुस्तीचा खर्च जास्त असेल. त्यामुळे केवळ चांगल्या दर्जाची रचनाच तुम्हाला कमी खर्चात चांगला परतावा देऊ शकते.

संरक्षित शेतीतून चांगला नफा मिळवायचा असेल, तर चांगल्या देखभालीचीही नितांत गरज आहे. अशा परिस्थितीत सिंचनासाठी चांगले पाणी, चांगली जमीन, दर्जेदार बियाणे, रोपवाटिका आणि तांत्रिक व्यवस्थापनाचीही गरज आहे.

एकात्मिक शेतीसाठी, फक्त १-२ फूट वरची रचना किंवा रोपवाटिका तयार करा, जेणेकरून पावसाच्या पाण्याचा पिकावर परिणाम होणार नाही आणि पाण्याचा निचराही सुनिश्चित करता येईल.

चांगले उत्पन्न मिळविण्यासाठी, तुमच्या पॉली हाऊसमध्ये फक्त त्या भाज्यांची लागवड करा, ज्यांची मागणी बाजारात जास्त आहे किंवा तुम्हाला तुमच्या मागणीनुसार योग्य भाव मिळू शकेल.

सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे ज्या ठिकाणी मार्केट किंवा मार्केट जवळ आहे अशा ठिकाणी पॉली हाऊस किंवा संरक्षित संरचना बांधणे. यामुळे माल बाजारात विक्रीसाठी नेण्याचा खर्च कमी होईल आणि भाजीपाला सुरक्षित आणि सुरक्षित होईल.