कृषी यशोगाथा : हरभरा लागवडीपेक्षा अश्वगंधा चांगली आहे. त्याचे पीक सहा महिन्यांत तयार होते. एक एकरमध्ये अश्वगंधाची लागवड करून शेतकरी 1.25 लाख रुपये कमवू शकतो. अश्वगंधाचे मूळ, कांड आणि बी हे सर्व उपयुक्त आहे. रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवणारे औषध कोरोनिल बनवण्यासाठी देखील याचा वापर केला गेला आहे.
अश्वगंधा ही मिरचीच्या कुटुंबातील आहे
अश्वगंधा ही मिरचीच्या कुटुंबातील आहे. याच्या बिया मिरच्या सारख्या असतात. जिथे पाणी साचणार नाही आणि शेतकऱ्यांसमोर साधनांची कमतरता आहे, तिथे शेतकरी अश्वगंधाची लागवड करून उत्पन्न वाढवू शकतात. एक एकर शेतजमिनीत सुमारे 10 टन शेण किंवा चार टन सेंद्रिय खत वापरता येते. याशिवाय 15 किलो नत्र व तेवढेच स्फुरद देऊन पेरणी करावी लागते. पेरणी ऑगस्टमध्ये थेट फवारणीद्वारे केली जाते.
अश्वगंधा 150 ते 160 दिवसात तयार होते
अश्वगंधा लागवडीसाठी अत्यल्प पाणी लागते. त्याचे पीक 150 ते 160 दिवसांत तयार होते. फळे अर्धी पिकलेली असतात. झाडाची पाने पिवळी पडू लागतात, त्यानंतर ट्रॅक्टर चालवून त्यांची नांगरणी केली जाते. यानंतर, झाडे मुळासह गोळा केली जातात. खोडापासून मूळ कापून घ्या, ते धुवा आणि वाळवा. त्याच वेळी, खोड आणि बिया वेगळे केले जातात. एका एकरात 300 किलो रूट, 15 क्विंटल खोड आणि सुमारे 20 ते 25 किलो बियाणे तयार होते.
अश्वगंधाचे औषधी उपयोग आहेत
अश्वगंधाची पाने कर्करोग आणि लठ्ठपणापासून बचाव करण्यासाठी उपयुक्त आहेत. त्याच वेळी, फळ आणि बिया ऍस्टोरॉईड तयार करण्यासाठी वापरली जातात. सांधेदुखी, पाठदुखी, सांधेदुखीवर मुळांचा उपयोग होतो. याच्या मुळाच्या पावडरमुळे कोविड सहन करण्याची क्षमता वाढते. रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवणाऱ्या औषधामध्ये याचा वापर करण्यात आला आहे. हे कोरोनाच्या प्रोफाईल ऍक्टिव्ह औषधात वापरले जाते.
याचा फायदा शेतकऱ्यांना होतो
एक एकर अश्वगंधा लावण्यासाठी शेतकऱ्यांना 10 ते 15 हजारांचा खर्च येत नाही. एक एकरातील १.२५ लाख रुपयांची अश्वगंधा तो सहा महिन्यांत विकू शकतो. या दरम्यान 50 ते 60 रुपये किलो दराने विक्री होत आहे. 250 ते 300 रुपये दराने मुळे विकली जातात. कोविडमध्ये ते 450 रुपये किलो दराने विकले जात होते. त्याच वेळी, स्टेम पेंढा बनविला जातो. त्याचीही 15 ते 20 रुपये किलो दराने विक्री होते. या पिकावर रोग होत नाही.