Fish Farming: शेती, पशुपालन (Animal Husbandry) केल्यानंतर आता भारतात मोठ्या प्रमाणावर मत्स्यशेती (Fisheries) करून शेतकरी आपली उपजीविका करतात.
मासे पाळल्याने करोडपती होऊ शकतो हे कदाचित फार कमी लोकांना माहीत असेल. त्यासाठी मोठ्या जागेची गरज नाही. गावातील लहान तलाव (Small lake), तलावात तुम्ही मत्स्यपालन करू शकता.
सरकार मत्स्यशेतीलाही प्रोत्साहन देते –गेल्या काही वर्षांपासून शासनही शेतकऱ्यांना मत्स्यपालन क्षेत्रात येण्यासाठी प्रोत्साहन देत आहे.p
प्रधानमंत्री मत्स्य संपदा योजना (Pradhan Mantri Matsya Sampada Yojana) अंतर्गत यासाठी अनुदानासोबतच इतरही अनेक सुविधा शेतकऱ्यांना दिल्या जातात.
मात्र तज्ज्ञांच्या मते मत्स्यपालनापूर्वी प्रशिक्षण घेणे अत्यंत गरजेचे आहे. मत्स्यबीज (Fish seeds) हेचरी किंवा मत्स्यपालनातूनच खरेदी करावेत.
लहान तलावात मत्स्यपालन –सुरुवातीच्या टप्प्यात तज्ञ शेतकऱ्यांना लहान तलावांमधून मत्स्यपालन सुरू करण्याचा सल्ला देतात. यामध्ये खर्च खूपच कमी येतो आणि बचतही चांगली होते.
मासे जितके जास्त वजन करतात तितकी त्यांची किंमत जास्त असते. याशिवाय मच्छीमारालाही या कामाचा अनुभव येतो आणि मत्स्यपालनाबाबतच्या छोट्या-छोट्या बारकाव्याही कळू लागतात. त्यानंतर मोठ्या तलावात मत्स्यपालन सुरू करून तो आपला व्यवसाय वाढवू शकतो.
त्याची किंमत किती आहे?-मत्स्यपालनासाठी तलाव बांधण्यासाठी 50 हजार रुपयांपर्यंत खर्च येऊ शकतो. यासाठी अनेक राज्य सरकारांकडून अनुदानही दिले जाते.
मत्स्यपालनासाठी सुरुवातीला एक लाख रुपये गुंतवले तर 5 ते 6 लाख रुपये सहज कमावता येतात. याशिवाय माशांच्या अशा अनेक प्रजाती (Species) आहेत, ज्यांचे संगोपन सुरू करून 15 ते 20 लाख रुपयांपर्यंत नफा मिळतो.
