Cucumber Farming : देशातील शेतकरी बांधव मोठ्या प्रमाणात काकडीचीं शेती करत असतात. अल्प खर्चात आणि अल्प कालावधीत काढण्यासाठी तयार होणारे काकडीचे पीक शेतकऱ्यांना अधिक उत्पन्न देखील मिळवून देत आहे.
अलीकडे सिडलेस काकडी मोठ्या प्रमाणात उत्पादित केली जात आहे. ही काकडीच्या इतर प्रजातींपेक्षा वेगळी आहे, त्यात बिया नसतात, प्रत्येक गाठीत एक फळ असते आणि कधीकधी एका गाठमध्ये एकापेक्षा जास्त फळ असतात.
त्यामुळे काकडीच्या या प्रजातीमध्ये अधिक उत्पादन मिळत आहे. हॉलंडमधून या जाती देशात आणल्या गेल्या आहेत. बाजारात सीडलेस काकडीची मागणी झपाट्याने वाढली आहे. त्यामुळे देशातील अनेक राज्यांतही या प्रकाराची लागवड सुरू झाली आहे.
सिडलेस काकडीची लागवड वर्षाच्या कोणत्याही हंगामात थांबत नाही. बियाविरहित काकडी पॉलिहाऊसमध्ये वर्षभर घेता येते. त्यांना कोणत्याही प्रकारच्या परागीभवनाचीही गरज नसते.
काकडीची शेती कशी करावी
पॉलीहाऊसमध्ये काकडीची लागवड हा सर्वोत्तम मार्ग आहे. डीपी-6 पॉलिहाऊसमध्ये लागवड केल्यास किडीमुळे पिकाचे नुकसान होण्याची भीती नसते. यासोबतच सर्व प्रकारच्या हवामानात आरामात शेती करता येते. शेतीमध्ये कोणत्याही प्रकारची रासायनिक खतांचा वापर करू नये. फक्त घरगुती कंपोस्ट खत वापरा.
बाजारभाव खूप जास्त आहे
त्याचे सेवन अनेक आजारांत फायदेशीर ठरते. पूर्वी काकडीचा वापर सॅलड आणि ज्यूसच्या स्वरूपात केला जात होता, परंतु आता चांगल्या आरोग्यासाठी लोक सीडलेस काकडी DP-6 चे सेवन अधिक करतात. ही काकडी बियाविरहित तर आहेच, शिवाय त्यात कडूपणाही नाही. त्यामुळेच या काकडीचे दरही इतर जातींच्या तुलनेत जास्त आहेत. डीपी-6 जातीच्या गुणवत्तेमुळे त्याची किंमत सामान्य वाणांपेक्षा 10 ते 15 रुपये जास्त आहे.
काकडी लागवडीची वेळ
उत्तर भारतात फेब्रुवारी-मे आणि जुलै-नोव्हेंबरमध्ये दोनदा नेट हाउसमध्ये लागवड करता येते. दक्षिण भारतात याची लागवड केली करत असाल तर नेट हाऊसमध्ये वर्षातून तीनदा लागवड केली जाऊ शकते, या जातीचे बियाणे तुम्ही पुसा संस्थानकडून घेऊ शकता.
काकडीचे बियाणे कोठे खरेदी करावे
गेल्या काही वर्षांत सीडलेस काकडीची मागणी वाढली आहे, परंतु चांगल्या उत्पादनासाठी बियाणे कोठून घ्यायचे ही शेतकऱ्यांसमोरील मोठी समस्या आहे. तुम्ही पुसा इन्स्टिट्यूट, नवी दिल्ली येथून सीडलेस काकडीचे बियाणे पुसा-6 खरेदी करू शकता. ICAR IARI, Pusa Institute च्या यशस्वी प्रयत्नांमुळे ही जात शेतकर्‍यांना मिळाली आहे.
नफा आणि उत्पन्न
डीपी-6 जातीची पुनर्लागवड केल्यावर तिच्या वेलीवर उमलणारी सर्व फुले फळे देण्यास सक्षम होतील, असे तज्ज्ञांचे मत आहे. एका वर्षात 4 वेळा उत्पादन घेतले जाऊ शकते. काकडीच्या वेलीच्या प्रत्येक नोडमध्ये मादी फुले येतात, परंतु या प्रकारच्या वेलीवर जितकी मादी फुले असतात, तितकी फळे येऊ शकतात. DP-6 सीडलेस काकडीची सुमारे 1,000 चौरस मीटरमध्ये लागवड केल्यावर, 4,000 वेलीची रोपे लावली जाऊ शकतात, प्रत्येक वेलीला 3.5 किलो फळे मिळतात.
खर्च आणि नफा
डीपी-६ सीडलेस काकडीच्या शेतीसाठी एका एकरासाठी सुमारे २०,००० रुपये खर्च येईल. सिडलेस काकडीची वर्षातून दोनदा लागवड करून चार ते पाच लाख रुपयांचा नफा मिळत असल्याचे शेती करणाऱ्या शेतकऱ्यांचे म्हणणे आहे. याशिवाय रोपांच्या विक्रीतून 1.5-2.00 लाख रुपयांचा नफाही होतो.
