दुधात भेसळ होण्याची समस्या आता सामान्य झाली आहे. पण आता तुमच्या घरी खरे दूध आले आहे की नकली हे तुम्हाला चुटकीसरशी कळू शकते. IIT मद्रास मिल्क किट दुधातील भेसळयुक्त घटक सांगेल
जगभरात दुधाची वाढती मागणी पाहता, त्यात भेसळीची समस्याही सामान्य होत आहे. निरोगी जीवन जगण्यासाठी प्रत्येकजण दुधाचे सेवन करतो, परंतु बाजारात उपलब्ध असलेले भेसळयुक्त दूध आरोग्य सुधारण्याऐवजी बिघडवू शकते. आता भेसळयुक्त दूध कसे ओळखायचे हा सर्वात मोठा प्रश्न आहे.
आयआयटी मद्रासने या समस्येवर उपाय शोधला आहे. इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी मद्रास (IIT मद्रास) मधील संशोधकांनी 3D पेपर-आधारित पोर्टेबल उपकरण विकसित केले आहे, जे 30 सेकंदात दुधाची चाचणी करेल आणि त्यात काय मिसळले आहे ते सांगेल. फक्त दूध नाही. या उपकरणाच्या मदतीने तुम्ही अनेक प्रकारच्या पेयांमध्ये भेसळ ओळखू शकता.
हे उपकरण कसे कार्य करते
मिल्क किट हे दुधाची शुद्धता तपासण्यासाठी IIT मद्रासने विकसित केलेले 3-डी पेपर-आधारित पोर्टेबल उपकरण आहे. दुधात युरिया, डिटर्जंट, साबण, स्टार्च, हायड्रोजन पेरॉक्साइड, सोडियम-हायड्रोजन-कार्बोनेट, मीठ किंवा आणखी काय मिसळले जाते हे आपण घरी बसून जाणून घेऊ शकता.
यासाठी यंत्रामध्ये 8 विभाग देण्यात आले आहेत, जे बाजारात सामान्यतः वापरले जाणारे घातक पदार्थ ओळखण्यास सक्षम आहेत. शासनाच्या मान्यतेनंतर लवकरच हे दूध तपासणी यंत्र बाजारात उपलब्ध होणार आहे.
स्वस्त आणि सोयीस्कर पद्धतीने दुधाची चाचणी केली जाईल
दुधाच्या चाचणीसाठी अनेक वर्षांपासून लॅबवर अवलंबित्व आहे हे उघड आहे, परंतु लॅबमध्ये दुधाची चाचणी घेण्याची प्रक्रिया खूप लांब आणि महाग आहे, तर आयआयटी मद्रासच्या संशोधकांनी शोधलेले हे उपकरण स्वस्त आहे आणि केवळ 1 नंतर. मिश्रित दुधाची चाचणी केल्यावर 30 सेकंदात त्याचा परिणाम दिसून येतो.
आज दिल्ली, मुंबई, बंगळुरू, जयपूर, गुरुग्राम, चेन्नई या देशातील मोठ्या शहरांमध्ये भेसळयुक्त दुधाची अनेक प्रकरणे समोर येतात. अनेक वेळा विषारी दूध प्यायल्याने माणूस दूध ओळखत नाही आणि आजारी पडतो. अशा परिस्थितीत आयआयटी मद्रासचे उपकरण लोकांसाठी फायदेशीर सौदा ठरू शकते.
या यंत्राचे संशोधक डॉ. पल्लब सिन्हा महापात्रा यांनी सांगितले की, या मिल्क किट्सचा वापर घरी, दुग्धशाळा, दूध संकलन केंद्र, मिल्क पॉइंट या ठिकाणी दुधाची चाचणी करण्यासाठी केला जाऊ शकतो. याच्या मदतीने पाणी, ताजे रस आणि मिल्क शेकमध्येही भेसळयुक्त घटक तपासता येतात.
